Poniżej przedstawimy kluczowy podział przekładu słownego ze względu na kanał komunikacji i wspomnimy o kilku wariantach w obrębie dwóch podstawowych typów tłumaczeń: symultanicznego i konsekutywnego.
Mistrzowska sztuka skupienia
Tłumaczenia symultaniczne to jedna z najbardziej pożądanych i zarazem najtrudniejszych form przekładu. Tłumacz jednocześnie wysłuchuje prelegenta w jednym języku, a następnie przekazuje treść w drugim języku odbiorcom. Już samo powtarzanie słowo w słowo przemówienia w jednym języku jest niezwykle wymagającym i męczącym zadaniem. Właśnie ze względu na tę obciążającą specyfikę pracy, w tym rodzaju przekładu potrzebne są przynajmniej dwie osoby oraz odpowiedni, profesjonalny sprzęt:
- dźwiękoszczelna kabina ustawiona tak, aby widzieć mówcę,
- sprawny zestaw słuchawkowy,
- mikrofon,
- ewentualnie ekran, który będzie pokazywał prelegenta i jego prezentację.
„Kabina” pracuje w trybie około piętnastominutowych zmian. Nie oznacza to jednak, że gdy jedna osoba wyłączy mikrofon, ma czas na przerwę. Rolą „konkabiny” jest wspieranie partnera. Być może trzeba będzie podsunąć koledze jakieś słówko, szybko sprawdzić obcy, wysoce specjalistyczny termin, a w krytycznym momencie przejąć mikrofon, aby utrzymać stałe tempo tłumaczenia symultanicznego. Taki duet pracuje zatem pod sporą presją i musi się dobrze uzupełniać. Odmianą symultanicznego przekładu jest tzw. „szeptanka” (z fr. „chuchotage”). Taka forma nie wymaga korzystania ze sprzętu, a jeden tłumacz na bieżąco przekazuje słowa prelegenta swoim odbiorcom (może to być jedna, dwie osoby, które nie rozumieją języka spotkania).
Konsekutywnie – nie znaczy łatwiej
Tłumaczenia konsekutywne (inaczej następcze) to z kolei rodzaj przekładu, który wymaga tylko jednej osoby w roli tłumacza. Najpierw wysłuchuje on z zaangażowaniem osoby przemawiającej, a następnie przekazuje odbiorcom wiadomość w drugim języku. Często w takim trybie pracy korzysta z notatek, aby mieć pewność, że nie pominie żadnej kluczowej informacji. Niepotrzebny jest za to dodatkowy profesjonalny sprzęt – być może poza mikrofonem.
Długość wypowiedzi prelegenta ustalana jest zazwyczaj przed wystąpieniem, choć przyjmuje się, że aby otrzymać precyzyjny przekaz, nie powinna ona trwać dłużej niż pięć minut. Tłumaczenie konsekutywne stosuje się najczęściej wtedy, gdy grupa odbiorców jest niewielka, często podczas spotkań biznesowych czy politycznych. Odmianą przekładu konsekutywnego jest tzw. „liaison” (czyli: „zdanie po zdaniu”), wykorzystywane podczas przesłuchań czy rozpraw.